چگونه افرادی چون استفان هاوکینگ و آلبرت انیشتن توانستند از سطح مفاهیم مقدماتی ریاضی فراتر رفته و پاسخگوی سوالاتی درباره جهان باشند؟ آیا ساختار مغز ریاضیدان های بزرگ با مغز افراد دیگر تفاوت دارد؟ و یا اینکه مغز همه انسانها قابلیت درک مفاهیم سخت و پیچیده ریاضی را دارد و همه با تلاش و کوشش میتوانند به چنین جایگاهی برسند؟ این سوالی است که ذهن بسیاری دانشمندان علوم اعصاب را به خود مشغول کرده است.
سوال اصلی بسیاری از دانشمندان این است که به هنگام انجام فعالیتهای سنگین و پیچیده ریاضی کدام قسمت از مغز ما درگیر میشود به خصوص اگر پردازش مسائل ریاضی و زبان در یک بخش از مغز انجام شود.
اخیرا تحقیقاتی برای بررسی این موضوع انجام شده و نتایج آن نشان میدهد برای انجام فعالیتهای ریاضی، بخشهای خاصی از مغز مورد استفاده قرار میگیرند. در این مطالعه که توسط محققان دانشگاه پاریس انجام شد، ۳۰ فرد دانشگاهی سطح بالا از رشتههای مختلف مورد بررسی قرار گرفتند که ۱۵ نفر از این تعداد ریاضیدانان برجستهای بودند. طی این آزمایش، در حالیکه عملکرد مغز این افراد توسط اسکن fMRI، مورد ارزیابی قرار میگرفت، از آنها خواسته شد به مجموعهای از سوالات «صحیح و غلط» پاسخ دهند. تیم تحقیق دریافت هنگامی که از افراد سوالات مرتبط با زبان پرسیده میشد، بخشهایی از مغز که پردازش زبان را برعهده دارند، فعالیت داشتند و هنگامی که از شرکتکنندگان سوالاتی درباره مفاهیم پیچیده ریاضی پرسیده شد، قسمتهای جداری، جلویی و قدامی گیجگاهی مغز ریاضیدانان شروع به کار کردند در حالیکه قسمتهای مذکور در مغز افرادی که ریاضیدان نبودند، هیچ فعالیتی نداشت. به گفته یکی از اعضای تیم تحقیق، قسمتهای مذکور مغز این افراد به دلیل اینکه آنها با مفاهیم پیچیده ریاضی آشنا نبودند، هیچ فعالیتی نداشت اما هنگامی که سوالات عمومیتر و آسانتری از مفاهیم ریاضی برای آنها مطرح شد، این قسمتها فعالیت خود را آغاز کردند.
محققان پس از انجام این آزمایش دریافتند، پردازش ریاضی، هر چقدر سخت و پیچیده باشد در قسمتهای خاصی از مغز صورت میگیرد. برای مثال استفان هاوکینگ به هنگام چک کردن موجودی حساب خود و همچنین به هنگام محاسبه اتفاقات سیاهچالهها قسمت یکسانی از مغز خود را به کار میگیرد، هر چند این دو رویداد به دو سطح کاملا متفاوت از محاسبات و مفاهیم ریاضی نیاز دارد.
اکنون سوال این است که آیا افراد معمولی نیز میتوانند مفاهیم پیچیده و سنگین ریاضی را درک کنند؟ اگر میتوانند به چنین درکی برسند آیا با افزایش دانش و فهم آنها از ریاضی، قسمتهای خاص مغز آنها شروع به فعالیت میکند؟
دانیل انصاری، متخصص عصبشناختی دانشگاه انتاریو غربی کانادا در پاسخ به این سوال میگوید:
بسیاری از ما مفاهیم مقدماتی ریاضی را فرا میگیریم، بنابراین ما هم به هنگام یادگیری این مفاهیم قسمتهای خاص مغز خود را به کار میگیریم. ما هنوز نمیدانیم که آیا تبدیل شدن به یک ریاضیدان سطح بالا، موجب تغییر عملکرد مغز ما به هنگام انجام فعالیتهای مقدماتی ریاضی میشود و یا اینکه یادگیری مفاهیم مقدماتی زمینه درک مفاهیم سنگین و پیچیده ریاضی را فراهم میسازد.
به نظر میرسد محققان در تحقیقات بعدی خود به دنبال یافتن پاسخی برای این سوالات باشند.